ماتریکس به زبان آدمی‌زاد

مقدمه

هر پیام‌رسان از دو نرم‌افزار تشکیل شده است:

کارخواه: نرم‌افزاری است که کاربر روی تلفنِ همراهش نصب می‌کند و با آن از پیام‌رسان استفاده می‌کند. کارخواه مانندِ صندوقِ پست است.

کارساز: نرم‌افزاری است که روی رایانه‌ای همیشه متصل به اینترنت نصب می‌شود و مغزِ پیام‌رسان است. کارساز مانندِ شرکتِ پست است.

ماتریکس

ماتریکس یک شیوه‌نامه برای پیام‌رسانی است. مانندِ قوانین ریاضی که به شما می‌گویند چگونه باید با عبارت‌های ریاضی سر و کله بزنید. هر کارخواه یا کارسازی که از شیوه‌نامهٔ ماتریکس پیروی کند، عضوی از شبکهٔ ماتریکس است. به همین خاطر تعدادِ زیادی کارخواه و کارساز برای شبکهٔ پیام‌رسانی ماتریکس وجود دارد و کاربر آزاد است هر کدام را که دوست دارد، انتخاب کند.

در این مقاله، کارخواهِ «اِلِمِنت» و کارسازِ «سیناپس» معیار هستند.

ماتریکس نامتمرکز است

هر کسی می‌تواند با اجرای سیناپس، نمونه‌ای از ماتریکس داشته باشد. هر نمونهٔ ماتریکس مانندِ یک شرکتِ پست است و از نمونه‌های دیگر مستقل است. اما شیوه‌نامهٔ ماتریکس طوری طراحی شده که شرکت‌های پستِ مستقل از هم (نمونه‌های ماتریکس)، می‌توانند بینِ یک‌دیگر پیام رد و بدل کنند.

این باعث می‌شود که هر کسی بتواند پیام‌رسانِ خودش را داشته باشد و همچنین تمرکزِ قدرت اتفاق تخواهد افتاد. اما لازم نیست هر کسی یک نمونهٔ ماتریکس داشته باشد. نمونه‌های عمومی بسیاری وجود دارند که روزبه‌روز هم در حال بیش‌تر شدن هستند.

ماتریکس رمزگذاری شده است

وقتی کاربر پیامی را ارسال می‌کند، المنت ابتدا این پیام را رمزگذاری می‌کند و سپس به کارساز می‌فرستد. کلیدهای رمزگشاییِ پیام نیز فقط در دستِ فرستنده و گیرندهٔ پیام هستند. به این معنی که مدیرِ نمونه (و هیچ کسِ دیگر) نمی‌تواند پیام را بخواند.

ماتریکس نرم‌افزار آزاد است

تمامِ موارد بالا بدونِ این مورد، بی‌معنی هستند. نرم‌افزارِ آزاد یعنی کاربر در استفاده از نرم‌افزار آزاد است، کدِ آن در دسترس است و هر کسی حق دارد در آن تغییر ایجاد کند و تغییراتش را منتشر کند.

اگر ماتریکس یک قدمِ کج بگذارد، سریع گندش در می‌آید و اگر توسعه‌دهندگانش اقدام به اصلاح نکنند، خیلی زود عده‌ای دیگر شروع به توسعهٔ انشعابی از ماتریکس در مسیر درست خواهند کرد.

ماتریکس؛ رایانامه‌ای نوین

شاید بتوان ماتریکس را رایانامه‌ای پیش‌رفته دانست. همان‌طور که در رایانامه افرادی که روی کارسازهای مختلف بودند، می‌توانستند به یک‌دیگر پیام دهند، ماتریکس نیز چنین است. با این تفاوت که رایانامه برای ردوبدل کردنِ نامه بود؛ ولی ماتریکس برای پیام‌رسانی است. همچنین قابلیت‌هایی همچون تماسِ صوتی و تصویری را نیز دارا می‌باشد.

چگونه به شبکهٔ ماتریکس بپیوندیم؟

کافی است نمونه‌ای برای خود انتخاب کنید. توجه داشته باشد که ممکن است بعضی از نمونه‌های فیلتر یا کند باشند یا محدودیت خاصی داشته باشند. در زیر فهرستی از چند نمونهٔ عمومی را آورده‌ام:

• https://matrix.org
• https://mozilla.org
• https://tchncs.de
• https://envs.net

برای عضویت باید اِلِمِنت (Element) یا کارخواه دیگری مثل فلافی‌چت (FluffyChat) را نصب کنید. نمونهٔ پیش‌فرض روی matrix.org است که به خاطر ترافیک بالا معمولاً کند است. برای تعویض نمونه، هنگام ایجاد حساب، matrix.org را با نمونهٔ مورد نظر عوض کنید.

راهنماهای دیگر

• راهنمای شیوه‌نامهٔ پیام‌رسانی ماتریکس در ویکی‌کتاب